• Dr. Aynur Çağlayan-Regenerativ tibb və İnvaziv həkim
img

Kök hüceyrə və böyümə faktorları arasındakı fərqlər

Bu gün müasir tibb sayəsində orta ömür müddəti artıb. Son dövrlər regenerativ tibbin həyatımıza girməsi ilə tibb tarixində görünməmiş dövrə qədəm qoyuruq.

Regenerativ təbabəti bu qədər vacib edən kök hüceyrələr, böyümə faktorları və hüceyrə müalicələridir.

İnkişaf sürətlə irəliləyərkən ətrafınızdan, mediadan və ya həkimlərinizdən xəstəliyinizlə əlaqədar eşitdiyiniz proseslər sizi çaşdıra bilər və hətta bu qarışıqlıqdan sui -istifadə edənlər də ola bilər.

Xəstələrimdən tez-tez "Böyümə faktorları nələrdir?", "Kök hüceyrə terapiyası ilə fərqi nədir?", "Mən də dəfələrlə qan kök hüceyrələri ilə müalicə olunmuşam" kimi suallar eşidirəm. 

Böyümə faktorları nədir?

Böyümə faktorları bədənimizdə təbii olaraq istehsal olunan zülallardır. Toxumaların böyüməsini, yayılmasını, bərpasını təmin edən tənzimləyici molekullardır. Müasir tibb sayəsində müalicələrdə istifadə etmək üçün böyümə faktorlarını laboratoriya şəraitində istehsal etmək çox asandır.

Böyümə faktorları hüceyrə və hüceyrə bölünmə prosesinə müxtəlif yollarla təsir edir. Yaralı bölgədə kifayət qədər hüceyrə varsa və ya hüceyrələr yenilənə biləndirsə, böyümə faktorları burada təsirlidir. Ancaq çoxalmayan və ya böyüyə bilməyən xüsusi hüceyrələrə ehtiyac olanda yetərsizdilər.

Məsələn, diz və bud kimi qığırdaq problemlərində qığırdaqlar yeyilibsə, böyümə faktorları qığırdağınızı bərpa edə bilməz. Lakin sağala biləcək qığırdaq hüceyrələriniz varsa, böyümə faktorları orada işləyir.

Kök hüceyrələr isə birbaşa qığırdaq hüceyrələrinə çevrilə və çoxala bilirlər, yəni tam dəstəkdirlər. Bundan əlavə, kök hüceyrələr bərpa üçün böyümə faktorlarını istehsal edir.

Bunlar qanın müxtəlif kimyəvi laboratoriya proseslərindən sonra əldə edilən məhsullardır. Kök hüceyrə deyillər.

Böyümə faktorları tibbdə necə istifadə olunur?

Böyümə faktorları dənizdə yön göstərən bələdçi gəmilər kimidir. Bələdçi gəmilər hansı gəminin hara gedəcəyini və ya hara getməyəcəyini göstərir. Eynilə hüceyrə bərpasında böyümə faktorları hüceyrələrin və zülalların hara gedəcəyini və ya getməyəcəyini təyin edərək hüceyrənin sağalmasına kömək edir. Bəzi yolları açır və ya bağlayırlar.

Eyni zamanda kök hüceyrələri stimullaşdırır və qidalandırırlar. Kök hüceyrələrin çoxalma qabiliyyətini artırdıqları üçün də əhəmiyyətlidirlər.

Fərq niyə belə vacibdir?

Ağıllı istifadə edildikdə hər iki müalicə günümüz tibbində əhəmiyyətli rol oynayır. Birlikdə istifadə edildikdə kök hüceyrə terapiyasının təsiri artır, çünki böyümə faktorları qığırdaq toxuması kimi qan damarlarının olmadığı və ya çox az olduğu yerlərdə kök hüceyrələri dəstəkləyərək sağalma şansını artırır.